بدان که عدل ملوک و امرا از اعظم مصالح ناس است، و عدل و صلاح ایشان موجب صلاح جمیع عباد و معموری بلاد است، و فسق و جور ایشان مورث اختلال نظام امور اکثر عالمیان و میل اکثر ناس به طور ایشان می گردد.

چنانچه از حضرث رسول صلی الله علیه و آله به سند معتبر منقول است که: دو صنف اند از امت من که اگر ایشان صالح و شایسته اند امت من نیز صالح اند، و اگر ایشان فاسدند امت من نیز فاسدند. صحابه پرسیدند که: کیستند ایشان یا رسول الله؟ فرمود که: فقها و امرا.

و به سند دیگر منقول است از آن حضرت که فرمود که: دو کس اند که شفاعت من به ایشان نمی رسد: صاحب سلطنتی که ظلم و چور و تعدی کند؛ و کسی که در دین غلو کند و از دین به در رود.

و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که فرمود که: امید نجات دارم از برای جمعی از این امت که حق ما را شناسند، مگر یکی از سه طایفه: صاحب سلطنتی که جور کند؛ و کسی که به خواهش خود بدعتها در دین کند؛ و فاسقی که علانیه گناهان کند و پروا نکند.

و به سند معتبر از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: در قیامت آتش جهنم با سه کس سخن خواهد گفت: با امیر، و قاری، و صاحب مال. به امیر خواهد گفت که: ای آن کسی که خدا تو را سلطنت و استیلا داد و بر زیر دستان خود عدالت نکردی! پس او را می رباید مانند مرغی که دانه کنجد را برباید. و به قاری می گوید که: ای آن کسی که خود را در نظر مردم زینت به خوبی می دادی و در حضور الهی معصیت او می نمودی! پس او را می رباید. و به مالدار می گوید که: ای آن کسی که خدا به تو دنیای واسع و مال بسیار داده بود و اندکی از آن را از تو قرض طلبید و ندادی و بخل ورزیدی! پس او را می رباید.

و از حضرت امیر المؤمنین صلواتالله علیه منقول است که: بر دین خود حذر نمایید از صاحب سلطنتی که گمان کند که طاعت او طاعت خداست و معصیت او معصیت خداست، و دروغ می گوید. زیرا که طاعت مخلوق جایز نیست در معصیت خالق، و طاعتی لازم نیست از برای کسی که معصیت خدا کند. و وجوب اطاعت مخصوص خدا و رسول و اولوالامر است که ائمه معصومین اند. و حق تعالی برای این امر فرموده است به اطاعت رسول، زیرا که او معصوم و مطهر است از گناه، و امر به معصیت نمی کند. و امر به اطاعت اولوالامر نموده است برای آن که ایشان معصوم و مطهرند از بدیها و گناهان، و مردم را امر به معصیت نمی کنند.

و در حدیث دیگراز آن منقول است که: در جهنم آسیایی هست که در گردش است. پرسیدند که: چه چیز را خرد می کند یا امیر المؤمنین؟ فرمود که: علمای فاجر، و قاریان فاسق، و جباران ظالم، و وزیران خائن، و رؤسا و سرکرده های کذاب را.

و در حدیث دیگر فرمود که: حق تعالی شش کس را به شش خصلت عذاب می نماید: عربان را به تعصب، و اربابان و اصحاب مزارع را به تکبر، و امرا و سلاطین را به جور و ستم، و فقها و علما را به حسد، و تاجران را به خیانت، و اهل روستا را به نادانی و جهالت.

و به اسانید معتبره از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که فرمود آن حضرت که: هفت کس را من لعن کرده ام، و هر پیغمبر اچابت کرده شده ای که پیش از من بوده است بر ایشان لعنت کرده اند: کسی که در کتاب خدا چیزی زیاد کند؛ و کسی که قضا و قدر خدا را تکذیب نماید؛ و کسی که مخالفت سنت من نماید و بدعت پیدا کند در دین؛ و کسی که از عترت من چیزی را حلال گرداند از ظلم بر ایشان و غصب حق ایشان که خدا حرام گردانیده است؛ و کسی که به جبر تسلط بر مردم به هم رساند برای آن که عزیز کند جمعی را که خدا ایشان را ذلیل گردانیده، و ذلیل گرداند جمعی را که خدا عزیز گردانیده؛ و کسی که اموال مشترک مسلمانان را به تنهایی متصرف شود و این را حلال داند؛ و کسی که حرام گرداند امری را که خدا حلال گردانیده است.

و به سند معتبر از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: اول کسی که داخل جهنم می شود امیر صاحب تسلطی است که عدل نکند، و مالداری است که حق خدا را ندهد، و فقیری است که فخر و تکبر کند.

و به سند معتبر از حضرت امام رضا علیه السلام منقول است که: چون والیان دروغ می گویند و حکم ناحق می کنند باران از آسمان محبوس می شود؛ و چون پادشاهان جور و ظلم می کنند دولتشان پست می شود؛ و چون مردم منع زکات می نمایند چهارپایان هلاک می شوند.

و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: امیر نمی شود کسی بر ده کس یازیاده مگر آن که چون او را به قیامت بیاورند دستش در گردنش غُل باشد. پس اگر نیکوکار باشد و ظلم نکرده باشد دستش را می گشایند، و اگر بدکار و ظالم باشد غل دیگر بر او می اقزایند.

و به سند دیگر از آن حضرت منقول است که: هر کس سرکرده جماعتی شود و در میان ایشان نیکو سلوک نکند خدا او را در کنار جهنم به هر روزی که حاکم ایشان بوده است هزار سال حبس نماید.

و به سند معتبر منقول است که زیاد قندی به خدمت حضرت صادق صلوات الله علیه آمد. حضرت از او پرسیدند که: ای زیاد از جانب این خلفای جور والی شده ای؟ گفت: بلی یابن رسول الله. مرا مروتی هست و مالی جمع نمی کنم، و آنچه به هم می رسانم بابرادران مؤمن خود مواسات می کنم و برادرانه با ایشان صرف می کنم. حضرت فرمود که: اگر چنین می کنی در هنگامی که نفس، تو را به ظلم بر مردم خواند و قدرت بر ایشان داشته باشی، یاد آور قدرت خدا را بر عقوبت تو در روزی که آنچه تو به مردم کرده ای از ظلم، از ایشان گذشته است و گناهش برای تو باقی مانده است.

و به سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: خدا برای کسی که سلطنتی به او داده مدتی از شبها و روزها و ماهها و سالها مقرر فرموده است. پس اگر در میان مردم عدالت می کنند حق تعالی امر می فرماید ملکی را که به فلک دولت ایشان موکل است، که فلک ایشان را دیر بگرداند، و به این سبب دراز می شود و شبها و ماهها و سالهای دولت ایشان. و اگر ایشان جور و ظلم می کنند و عدالت نمی کنند امر می فرماید که زود بگرداند. پس به زودی روزها و شبها و ماهها و سالهای دولت ایشان منقضی می شود.

و به سند معتبر منقول است که حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه فرمود به نوف بکالی که: وصیت مرا قبول کن و هرگز نقیب و سرکرده و صاحب حکم و عَشار و تمغاچی مشو.

و به سند معتبر منقول است که حضرت امام رضا صلوات الله علیه فرمود که: عدالت و نیکی کردن علامت دوام نعمت است.

و به سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: سه کس اند که ایشان مقربترین خلق خواهند بود نزد حق تعالی در روز قیامت تا خدا از حساب خلایق فارغ گردد: شخصی که قدرتش در حال غضب باعث نشود که ظلم کند بر کسی که زیر دست اوست؛ و شخصی که در میان دو کس حکم کند یا راه رود و یک چو به طرف هیچ یک میل نکند؛ و شخصی که حق را بگوید خواه بر خود و خواه از برای خود.

و به سند معتبر از آن حضرت منقول است که: عدل شیرین تر و گواراتر است از آبی که تشنه ای بیابد. و چه بسیار فراخ است و موجب وسعت و رفاهیت می گردد عدل، اگرچه اندکی باشد.

و در حدیث دیگرفرمود که: عدالت از عسل شیرین تر، و از کره نرمتر، و از مشک خوشبوتر است.

و از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که: پدرم در وقت فوت مرا وصیت فرمود که: ای فرزند زینهار بپرهیز از ظلم کسی که یاوری بر تو بغیر از خدا نیابد.

و از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: هر که صبح کند و قصد ظلم کسی در خاطر نداشثه باشد خدا گناهان او را در آن روز بیامرزد، مگر آن که خونی را به ناحق بریزد یا مال یتیمی را به حرام بخورد.

و به اسانید صحیحه از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: بپرهیزید از ظلم که ظلمات روز قیامت است (یعنی موجب تاریکی آن روز می گردد).

و به سند معتبر از حضرت صادق صلوات الله علیه منقول است که: هیچ احدی ظلم نمی کند مگر آن که خدا او را به سبب آن ظلم مبتلا می گرداند در خودش یا در مالش یا در قرزندانش.

و در حدیث دیگر فرمود که: حق تعالی وحی نمود به پیغمبری از پیغمبرانش که در مملکت پادشاه جباری بود، که: برو به نزد این جبار و بگو که: من تو را عامل نکرده ام بر ریختن خونها و گرفتن اموال مردم، بلکه تو را برای این قدرت داده ام که بازداری از من صدای ناله مظلومان را. به درستی که من ترک نخواهم کرد فریادرسی ایشان را در ظلمی که بر ایشان شده است اگرچه کافر باشند.

و در حدیث دیگر فرمود که: مظلوم از دین ظالم بیشتر می گیرد از آنچه ظالم از مال مظلوم می گیرد. بعد از آن فرمود که: کسی که بدی به مردم می کند بداند که بدی نسبت به او هم واقع خواهد شد. به درستی که نمی درود فرزند آدم مگر چیزی را که می کارد. و هیچ کس از تلخ، شیرین ندرویده و از شیرین، تلخ ندرویده است.

و حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه فرمود که: بد توشه ای است برای روز قیامت تعدی نمودن و ظلم کردن برمردم. 

و به سند معتبر منقول است که: شخصی به حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه آمد و گفت که: از زمان حجاج تا حال من والی مردم شده ام. آیا توبه من مقبول هست؟

حضرت جواب نفرمودند، بار دیگر اعاده سؤال کرد. حضرت فرمودند که: توبه ات مقبول نیست تا به هر صاحب حقی حقش را ادا ننمایی.

و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: هر که ظلمی‌بر کسی کرده باشد و او را نیابد که تدارک او بکند، از برای او استغفار نماید تا کفاره آن ظلم شود.

برگرفته از کتاب عین الحیات علامه مجلسی ره