و شرایطی که در توبه های دیگر معتبر است و گذشت در اینجا نیز معتبر است، و چون حق الناس باید که نزد هر کس که هتک عرض او کرده است، تا ممکن باشد، او را به ذکر جمیل یاد کند و آن معایب را از خاطر آنها به در کند. و در باب ابراء ذمت از او طلبیدن، احادیث اختلافی دارد. چنانچه از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: غیبت بدتر از زناست.
پرسیدند که: چرا یا رسولالله؟ فرمود که: زیرا که زناکار توبه می کند و خدا توبه اش را قبول می کند و غیبت کننده توبه اش مقبول نیست تا آن که صاحب حق او را حلال کند. و به سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: از حضرت رسول صلی الله علیه و آله پرسیدند که: کفاره غیبت چیست؟ فرمود که: آن است که استغفار کنی از خدا از برای او هرگاه که او را یاد کنی. و به سند دیگر از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: کفاره غیبت آن است که استغفار کنی از برای کسی که غیبت او کرده ای. و چمع میان این احادیث به این نحو کرده اند که: اگر صاحب حق شنیده باشد، و ممکن باشد از او ابراء ذمه خواستن، می باید طلبید؛ و اگر نشنیده باشد، یا اگر شنیده باشد ابراء ذمه از او نتوان طلبید به این که مرده باشد یا غایب باشد، از برای او استغفار باید کرد.
و احتیاط آن است که اگر نشنیده باشد هم از او حلیت بطلبند. مگر آن که باعث آزردگی او شود و ایذای او باشد. و اگر در این صورت مجمل از او ابراء ذمه توان طلبید که او آزرده نشود و نداند، احوط آن است که ترک نکند. و الله تعالی یعلم.
برگرفته از کتاب عین الحیات علامه مجلسی ره
