به سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: هر که مؤمنی یا مؤمنه ای را بهتان زند به چیزی که در او نباشد حق تعالی او را در طینت خَبال بدارد تا از عهده گفته خود بیرون آید. پرسیدند که: طینت خبال چیست؟
فرمود که: چرکی است که از فرچهای زناکاران بیرون می آید. و به سند معتبر از حضرت رسول صلیالله علیه و آله منقول است که: هر که بهتان زند بر مؤمنی یا مؤمنه ای، و بگوید در حق او چیزی که در او نباشد، خدا او را بدارد در روز قیامت بر تلی از آتش، تا از عهده سخن خود به در آید. و در حدیث دیگر فرمود که: زنهار که بپرهیزید از گمان بد به مردم بردن، که گمان بد بدترین دروغهاست.
و به سند معتبر منقول است که: از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه پرسیدند که: میان حق و باطل چه قدر فاصله است؟ حضرت فرمود که: چهار انگشت. بعد از آن چهار انگشت را گذاشت بر میان چشم و گوش، و بعد از آن فرمود که: هر چه را به چشم خود می بینی حق است، و آنچه را به گوش خود می شنوی اکثرش باطل است. و به سند معتبر دیگر از آن حضرت منقول است که: هر که متهم دارد برادر مؤمن خود را، ایمان در دلش می گدازد چنان که نمک در آب می گدازد. و در حدیث دیگر فرمود که: هر که متهم سازد برادر دینی خودش را، حرمت ایمانی از میان ایشان زایل می گردد. و به سندهای معتبر از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه منقول است که: کارهای برادر مؤمن خود را بر محمل نیک حمل کن تا وقتی که دیگر محملی نیابی. و گمان بد مبر به کلمه ای که از برادر مؤمنت صادر شود تا محمل خیری از برایش یابی. و در حدیث دیگر فرمود که: از برای کارهای برادر خود عذری طلب کن. بس اکر عذری نیابی باز طلب کن، شاید بیابی. و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه منقول است که: تعجیل مکنید در حکم کردن به بدی شیعیان ما، که اگر یک قدم ایشان می لغزد قدم دیگر ایشان ثابت می ماند. و از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه منقول است که: خوشا حال کسی که مشغول سازد او را عیبهای خودش از عیبهای مردم. و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر و امام جعفر صادق صلوات الله علیهما منقول است که: نزدیکترین احوال آدمی به کفر آن است که با کسی برادری کند در دین، و عیبها و لغزشها و گناهان او را حفظ کند که یک روزی او را بر آنها ملامت کند. و به سند معتبر از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که فرمود که: ای گروهی که به زبان مسلمان شده اید و ایمان به دل شما نرسیده است! مذمت مکنید مسلمانان را، و تتبع عیبهای ایشان مکنید؛ که هر که تتبع عیبهای مخفی مسلمانان بکند خدا عیبهای او را تتبع کند، و هر که خدا عیبهای او را تتبع کند او را رسوا کند اگر چه در میان خانه اش باشد.
و به سند معتبر از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: هر که گناه مؤمنی را فاش کند چنان باشد که خود آن گناه را کرده باشد. و هر که مؤمنی را بر گناهی سرزنش کند نمیرد تا مرتکب آن بشود. و در حدیث دیگر منقول است که: حضرت صادق علیه السلام فرمود که: هرکه مؤمنی را ملامث و سرزنش کند خدا او را در دنیا و آخرت سرزنش و ملامت کند. و به سند معتبر از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: همین بس است عیب را برای آدمی که نظر کند به عیبی چند از مردم که در خودش هست و از آنها غافل است، و ملامت کند مردم را بر امری چند که خود ترک آنها نمی تواند کرد، و آزار کند کسی را که با او همنشینی می کند. و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که: اگر شخصی بر دست راست تو باشد، و بر امری و رایی باشد، و به دست چپ تو بیاید، در حق او بغیر سخن خیر مگو و از او بیزاری مجو تا همان سخن را بار دیگر از او نشنوی. به درستی که دلها در میان دو انگشت از انگشتان قدرت خداست؛ به هر نحو که می خواهد می گرداند؛ یک ساعت چنین و یک ساعت چنین. و بسیار است که بنده توفیق خیر می یابد. و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: هر که نفس خود را دشمن دارد نه مردم را، خدا او را از ترس عظیم قیامت ایمن گرداند. بدان همچنان که گمان بد به مردم بردن بد است، خود را هم در مواضع تهمت داشتن و در معرض گمانهای بد مردم درآوردن بد است. چنانچه به سند معتبر منقول است که حضرت صادق علیه السلام فرمود که: پدرم می فرمود که: ای فرزند هر که با مصاحب بد مصاحبت می کند سالم نمی ماند؛ و هر کهدر جای بد داخل می شود متهم می گردد؛ و هر که زبان خود را مالک نیست بشیمانی می کشد. و حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه در هنگام وفات وصیت فرمود که: ای فرزند زینهار که بپرهیز از محلهای تهمت، و از مجالسی که گمان بد به اهلش می برند. به درستی که همنشین بد فریب می دهد کسی را که با او می نشیند. و به سند معتبراز حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: سزاوارترین مردم به تهمت کسی است که با اهل تهمت همنشینی می کند. و از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه منقول است که: هر که خود را در محل تهمت بدارد ملامت نکند کسی را که گمان بد به او می برد. و بر این مضمون احادیث بسیار است.
برگرفته از کتاب عین الحیات علامه مجلسی ره
