یا اباذر ان الله جل ثناوه لما خلق الأرض و خلق ما فیها من الشجر، لم تکن فی الأرض شجره یأتیها بنو ءادم الا أصابوا منها منفعه. فلم تزل الأرض و الشجر کذلک، حتی تکلم فجره بین ءادم بالکلمه العظیمه قولهم: اتخذ الله ولدا. فلما قالوا اقشعرت الأرض، و ذهبت منفعه الأشجار.
ای ابوذر چون حق سبحانه و تعالی زمین را خلق قرمود، و خلق نمود آنچه در زمین است از درختان، هیچ درختی در زمین نبود که بنی آدم به نزد آن درخت آیند مگر آن که از آن منفعتی می یافتند. و پیوسته زمین و درخت چنین پرمنفعت بود تا هنگامی که [گناهکاران، تباهکاران و نابکاران] بنی آدم تکلم نمودند به آن کلمه عظیم و ناسزای بزرگ که گفتند که: خدا فرزند دارد. پس چون این را گفتند، زمین بر خود بلرزید و نفع درختان برطرف شد.
حق جل و علا می فرماید که: تکاد السموات یتفطرن منه و تنشق الارض و تخر الجبال هدا. أن دعوا للرحمن ولدا. که ترجمه اش این است که: نزدیک است که آسمانها از هم شکافته شود از (عظمت و شَناعت) این سخن، و زمین شکافته شود، و درافتند کوهها و ریزه ریزه شوند به جهت آن که خواندند برای خداوند رحمان فرزندی. و سزاوار نیست خدای را که فرزند بگیرد. بلکه هرچه در آسمان و زمین است همه مملوک و بنده اویند. و این کلمه شنیعه را کفار قریش گفتند که: ملائکه دختران خدایند؛ و یهود گفتند که: عُزَیر پسر خداست؛ و نصارا گفتند که: عیسی پسر خداست. تعالی الله عما یقول الظالمون علوا کبیرا.
و به سند معتبر از حضرت صادق صلوات الله علیه منقول است که: حق تعالی هیچ درختی را خلق نفرمود مگر آن که میوه ای داشت. پس چون مردم گفتند که: خدا فرزند گرفته است برای خود، نصف درختان میوه شان برطرف شد؛ و چون شریک از برای خدا قرار دادند درختان خار برآوردند.
و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: حق تعالی پیغمبری از پیغمبران را به سوی قومش قرستاد، و چهل سال در میان ایشان ماند و ایشان را دعوت نمود و هیچ یک از ایشان به او ایمان نیاوردند. و ایشان عیدی داشتند که در آن عید در کنیسه خود جمع می‌شدند. پس آن پیغمبر در یکی از عیدهای ایشان به کنیسه ایشان رفت و به ایشان گفت که: ایمان به خدا بیاورید. ایشان گفتند که: اگر تو پیغمبر خدایی دعا بکن که خدا میوه ای به ما بدهد به رنگ جامه های ما. و در آن روز جامه های زرد پوشیده بودند. آن پیغمبر رفت و چوب خشکی حاضر گردانید و دعا کرد. آن چوب سبز شد و میوه زردآلو داد. و ایشان همگی خوردند و هر که خورد و نیت این داشت که مسلمان شود بر دست آن پیغمبر، هسته آن زردآلو از دهانش شیرین بیرون می افتاد. و هر که نیت داشت که مسلمان نشود هسته تلخ از دهانش بیرون می آمد.
حاصل این سخنان این است که: آدمی به بدیهای گفتار و کردار، خود را از رحمتهای صوری و معنوی محروم می گرداند. و چنانچه به بدیهای بنی آدم نفع درختان ظاهری برطرف شده و پر خار و خاشاک گردیده، همچنین درختهای معنوی از علم و کمالات که از مزارع دلها و بساتین سینه ها می روید بی ثمره و کم فایده گردیده. چنانچه از آن روز که شیطان، تصوف باطل را در میان مردم درآورد و جناب مقدس ایزدی را با هر خس و خاشاکی متحد دانستند، زمین دلهای دانایان بر خود بلرزید و از ثمرات شجرات علم و دانایی ایشان بهره ای نبردند و جهالت در میان مردم، کمال شد.
چنانچه حق تعالی مثل زده است سخن نیکو را په درخت. می فرماید که: الم تر کیف ضرب الله مثلا کلمه طیبه کشجره طیبه أصلها ثابت و فرعها فی السماء. تؤتی أکلها کل حین باذن ربها و یضرب الله الأمثال للناس لعلهم یتذکرون. که ترجمه ظاهر لفظش آن است که: آیا نمی بینی که چگونه پروردگار تو مثلی زده است کلمه پاکیزه را (که ایمان و معارف حق باشد) به درخت طیب و نیکویی که بیخش محکم باشد و شاخش در آسمان باشد (یا: به جانب آسمان کشیده شده باشد)، که می دهد میوه خود را در هر هنگامی به اذن و مشیت و اراده پروردگارش. و می زند خدا مثلها برای مردمان، شاید که متذکر شوند (و بیابند حق را). و بعد از این می فرماید که: مثل سخن ناپاک و خبیث (که کلمه کفر و عقاید فاسده است) مانند درخت ناپاک تلخی است که از روی زمین بلند شده (یا: کنده شده) و آن را ریشه و شاخی و ثباتی نیست.
و وجه انطباق این تمثیل بر عقلا ظاهر است؛ که ایمان و عقاید حق ریشه اش محکم می باشد و به تشکیکات و تسویلات، متزلزل نمی شود و به زودی برطرف نمی شود. چنانچه ظاهر است که این مذهب حق شیعه باآن دشمنان قوی که در هر عصری داشته نتوانستند که آن را زایل گردانند. و آن مذهبهای باطل شَغَله های خس و خاشاک بود که نمایش کرد و در اندک روزی مضمحل شد. و درخت حق ریشه اش ثابت و محکم است، و سر بر آسمان رفعت کشیده و به توفیق پروردگارش چه میوه های رنگارنگ از انواع عبادات و معارف و کمالات در هر لحظه و ساعتی پرای اهلش می دهد، و اشقیا از آنها محروم اند.
برگرفته از کتاب عین الحیات علامه مجلسی ره
