یعنی باطن خود را نیک کردن و اکتفا به نیکی ظاهر ننمودن چنانچه حضرت رسول صلی الله علیه و آله به این معنی اشاره فرموده. و در پنهان بد بودن و باطن را بد داشتن و ظاهر را به نیکی آراستن شعبه ای است از نفاق.
چنانچه از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه منقول است که به نوف بکالی فرمود که: ای نوف زینهار که چنین مباش که خود را برای مردم زینت دهی به نیکیها، و چون تنها باشی از خدا پروا نکنی در معصیتها.
اگر چنین کنی خدا تو را رسوا کند در روز فیامت.
و در حدیث دیگر از آن حضرت منقول است که: هر که پنهان خود را اصلاح کند حق تعالی آشکار او را اصلاح نماید. و هر که میان خود و خدا اصلاح نماید حق تعالی در میان او و مردم اصلاح نماید. و په سند معتبر از حضرت محمد باقر صلوات الله علیه منقول است که: هر که ظاهرش بهتر از باطنش باشد میزان عملش در قیامت سبک خواهد بود.
و از حضرت رسول صلی الله علیه و آله منقول است که: هر که پنهان دارد چیزی را که خدا از او خشنود می شود، خدا برای او ظاهر گرداند چیزی را که موجب سرور و خوشحالی اوست. و هر که پنهان دارد امری را که موجب غضب الهی است حق تعالی ظاهر گرداند چیزی را که باعث خواری اوست.
و در حدیث دیگر فرمود که: هر که خود را برای مردم زینت دهد به چیزهایی که خدا دوست می دارد آنها را، و در پنهان از خدا پروا نکند و کاری چند کند که خدا دشمن می دارد آنها را، در قیامت چون خدا را ملاقات نماید از او در خشم باشد.
و احادیث بر این مضمون بسیار است. و بدان که آدمی مأمور است به این که ظاهر و باطن خود را هر دو نیکو کند. و باید که سعی کند که باطن خود را در نیکی موافق ظاهر گرداند، نه این که ظاهر را بد کند مثل باطن یا بدتر از باطن کند، یا خود را در معرض تهمتها در آورد که خلق خدا به او بدگمان شوند، چنانچه به ملامَتیه از صوفیه نسبت می دهند. زیرا که گناه آشکار بدتر از گناه بنهان است، و گناه پنهان زودتر آمرزیده می شود از گناه آشکار.
و احادیث در این باب بسیار است و بعضی گذشت.
و عقل نیز حکم می کند که بنده ای که معصیت آقا را در خلوت کند، آقا از او آن قدر در خشم نمی شود مثل آن که رسوا و علانیه و بی پروا در حضور مردم کند، و خود را عاصی آقا به همه کس شناساند.
و ایضا نهی از متهم ساختن خود و داخل شدن در مواطن تهمت بسیار است. و در این فصل نیز احادیث در این باب گذشت.
برگرفته از کتاب عین الحیات علامه مجلسی ره
