باب دویم: در بیان اذکاری که مخصوص وقتی چندند

فصل اول: در تعقیب نماز صبح و نماز شام است و اذکاری که در صبح و شام باید خواند

به سندهای معتبر از حضرت امام موسی علیه السلام منقول است که: چون از نماز شام فارغ شوی از جای خود حرکت مکن و با کسی سخن مگو تا صد مرتبه بگویی: بسم الله الرحمن الرحیم لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. و همچنین صد مرتبه بگو بعد از نماز صبح. به درستی که هر که در این دو وقت این را بخواند حق تعالی از او دفع کند صد نوع از انواع بلا را که کمتر آنها خورده و پیسی و شر شیطان و شر پادشاهان باشد. و از حضرت امام رضا علیه السلام منقول است که: هر که صد مرتبه این کلمات را بخواند بعد از نماز صبح، به اسم اعظم الهی نزدیکتر است از سیاهی چشم به سفیدی چشم. و به درستی که اسم اعظم در این کلمات داخل است. و به چندین سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: هر که این کلمات را بعد از نماز صبح و نماز شام هفت مرتبه بخواند حق تعالی از او هفتاد نوع از بلا را دفع کند که کمترش قولنج و پیسی و دیوانگی و خوره باشد. و اگر نامش در نامه اشقیا باشد محو کنند و در نامه سُعَدا تبت نمایند. و در روایت دیگر، سه مرتبه واقع شده است با همین ثواب. و به سند معتبراز حضرت صادق صلوات الله علیه منقول است که: هر که صد مرتبه بعد از نماز صبح بگوید: ما شاء الله کان. لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم، در آن روز نبیند امری را که مکروه او باشد. و به سندهای معتبر از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه منقول است که: هر که پیش از طلوع آفتاب و پیش از غروب آفتاب ده مرتبه این تهلیل را بخواند: لا اله الا الله وحده لا شریک له. له الملک و له الحمد. یحیی و یمیت و یمیت و یحیی. و هو حی لا یموت. بیده الخیر. و هو علی کل شی ء قدیر، کفاره گناهان او باشد در آن روز. و به روایت دیگر: خدا را ملاقات نکند بنده ای به بهتر از عمل او مگر کسی که مثل او را کرده باشد. و در روایت دیگر وارد شده است که: سنت واجبه است که این تهلیل را ده مرتبه بخوانند و ده مرتبه بگویند: أعوذ بالله السمیع العلیم من همزات الشیاطین، و أعوذ بالله أن یحضرون. ان الله هو السمیع العلیم. و فرمود که: اگر این دو ذکر را در این دو وقت فراموش کنی قضا کن، چنان که نماز را قضا می کنی.

و احادیث در فضیلت این دو ذکر بسیار است. و بهسند معتبر دیگر از حضرت امام محمد بافر علیه السلام منقول است که: هر که در وقت طلوع صبح ده مرتبه آن تهلیل را بگوید که گذشت، و ده مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد بفرستد، و سی و پنج نوبت سبحان الله، و سی و پنج نوبت لا اله الا الله، و سی و پنج نوبت الحمد لله بگوید، او را در آن صباح از غافلان ننویسند. و اگر همین اذکار را در شام بگوید او را در آن شب از غافلان ننویسند. و به سند معتبر از حضرت صادق علیه السلام منقول است که: هر که در وقت شام صد مرتبه الله أکبر بگوید، چنان باشد که صد بنده آزاد کرده باشد. و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که: هر که صد مرتبه الله أکبر بگوید پیش از برآمدن آفتاب و پیش از فرو رفتن آفتاب، حق تعالی ثواب صد بنده آزاد کردن در نامه عملش بنویسد. و به سند معتبر دیگر از آن حضرت منقول است که: حضرت رسول صلی الله علیه و آله فرمود که: در فرزند آدم سیصد و شصت رگ هست که صد و هشتاد رگ از آنها متحرک است و صد و هشتاد رگ دیگر ساکن. که اگر یکی از رگهای متحرک ساکن شود، یا یکی از رگهای ساکن متحرک شود، او را خواب نمی‌برد. لهذا حضرت رسول صلی الله علیه و آله در هر صبح و شام سیصد و شصت مرتبه می گفتند: الحمد لله رب العالمین کثیرا علی کل حال. و به سند معتبر دیگر از آن حضرت منقولاست که: هر که در صبح جهار مرتبه بگوید الحمدلله رب العالمین، به تحقیق که شکر آن روز را ادا کرده است. و همچنین اگر در شام چهار مرتبه بگوید، شکر آن شب را ادا کرده است. و به سند معتبراز حضرت امام محمد باقر علیه السلام منقول است که: حضرت رسول صلی الله علیه و آله بر شخصی گذشتند که باغ خود را درخت می کشت. حضرت ایستادند و فرمودند که: می خواهی تو را دلالت کنم بر درخت کشتنی که اصلش ثابت تر و میوه اش زودرس تر و نیکوتر و باقرتی باشد؟ گفت: بلی. فرمود که: در هر صبح و شام بگو: سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله أکبر تا آن که حق تعالی به عدد هر تسبیحی ده درخت در بهشت به تو کرامت فرماید از انواع میوه ها. و به سند معتبر از آن حضرت منقول است که: در صبح این دعا بخوان: أصبحت بالله مؤمنا علی دین محمد و سنته، و دین علی و سنته، و دین الأوصیاء و سنتهم. ءامنت بسرهم و علانیتهم و شاهدهم و غائبهم. و أعوذ بالله مما استعاذ منه رسول الله صلی الله علیه و ءاله و علی و الأوصیاء صلوات الله علیه. و أرغب الی الله فی ما رغبوا الیه و لا حول و لا قوه الا بالله. و به سند معتبر از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه منقول است که: هر که در صبح و شام سه نوبت بگوید: رضیت بالله ربا، و بالاسلام دینا، و بمحمد صلی الله علیه و ءاله نبیا، و بالقرءان بلاغا، و بعلی اماما، وبالأوصیاء من ولده أئمه البته بر حق تعالی لازم است که در روز قیامت او را راضی گرداند. و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر صلواتالله علیه منقول است که: هر بنده ای که قبل از طلوع آفتاب این دعا بخواند: الله أکبر الله أکبر کبیرا، و سبحان الله بکره و أصیلا، و الحمد لله رب العالمین کثیرا؛ لا شریک له. و صلی الله علی محمد و ءاله ملکی مبادرت نماید و این دعا را در میان بال خود بگیرد و به آسمان برد. چون به آسمان اول درآید ملائکه به او گویند که: چه چیز با خود داری؟ در چواب گوید که: شخصی از مؤمنان به این کلمات تکلم نموده. و کلمات را بر ایشان بخواند. ملائکه گویند که: خدا رحم کند آن کسی را که این کلمات را خوانده است، و گناهان او را بیامرزد. پس به هر آسمانی که گذرد ملائکه از او سؤال کنند، و چون جواب گوید همین دعا کنند. و همچنین حَمَله عرش نیز برای او دعا کنند. و آن ملک آن کلمات را ببرد و در دیوان کُنوز که اعمال خالص مؤمنان در آنجا مثبت است، ثبت نماید. و به سند عالی از ابوحمزه ثمالی منقول است که از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه سؤال نمود از تفسیر آنچه حق تعالی در شأن حضرت ابراهیم فرموده که: حقوق الهی و اوامر او را وافی و تمام ادا نمود. حضرت فرمود که: چون صبح می کرد سه مرتبه می گفت: أصبحت و ربی محمود. أصبحت لا أشرک بالله شیئا و لا أدعو مع الله الها و لا اتخذ من دونه ولیا. و همچنین در شام سه مرتبه می فرمود. و اگر در شام خوانند به جای أصبحت در هر دو جا أمسیت می باید گفت. و به سند صحیح از حضرت امام جعفر صادق علیه السلام منقول است که: حضرت نوح علیه السلام در هر صبح و شام ده مرتبه این دعا را می خواندند: اللهم انی أشهدک أنه ما أصبح بی من نعمه أو عافیه فی دین أو دنیا، فمنک وحدک لا شریک لک. لک الحمد و لک الشکربها علی حتی ترضی و بعد الرضا. و به این سبب حق تعالی او را عبد شکور فرمود، یعنی: بنده بسیار شکر کننده. و اگر در شام خواند چنین بگوید: أنه ما أمسی بن من نعمه. و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه منقول است که: هر که در صبح انگشتر عقیق در دست راست خود داشته باشد، و پیش از آن که به احدی نظر کند نگین عقیق را به کف دست خود بگرداند و به آن نگین نظر کند و سوره أنا أنزلناه فی لیله القدر بخواند، پس این دعا بخواند که: ءامنت بالله وحده لا شریک له، و کفرت بالجبت و الطاغوت و ءامنت بسر ءال محمد و علانیتهم و ظاهرهم و باطنهم و أولهم و ءاخرهم، حق تعالی او را در آن روز از شر جمیع بلاهای آسمان و زمین حفظ نماید. و به سند معتبر دیگر از آن حضرت منقول است: هر که بعد از نماز صبح، هفتاد مرتبه استغفار بگوید، خدا او را بیامرزد اگرچه هفتادهزار گناه کرده باشد. و به سند معتبر از حضرت امیر المؤمنین صلوات الله علیه منقول است که: هر که در وقت شام سه مرتپه بکوید: سبحان الله حین تمسون و حین تصبحون، و له الحمد فی السموات و الأرض و عشیا و حین تظهرون، هیچ چیزی در آن شب از او فوت نشود، و جمیع شرور و بدیهای آن شب از او دفع شود. و همچنین اگر در صبح سه مرتبه بخواند، هیچ چیزی در آن روز از او فوت نشود، و جمیع شرور آن روز از او دور گردد. و به سند معتبر از حضرت صادق صلوات الله علیه منقول است که: هر که بعد از نماز شام سه مرتبه بگوید: الحمد لله الذی یفعل ما یشاء و لا یفعل ما یشاء غیره، حق تعالی به او خیر بسیار کرامت فرماید. و به سند صحیح منقول است از حضرت صادق صلوات الله علیه که حضرت رسالت پناه صلی الله علیه و آله فرمود که: چون به معراج رفتم ملائکه مرا دعایی تعلیم نمودند که هر صبح و شام می خوانم: اللهم ان ظلمی أصبح مستجیرا بعفوک، و ذنبی أصبح مستجیرا بمغفرتک، و ذلی أصبح مستجیرا بعزتک، و فقری أصبح مستجیرا بغناک، و وجهی البالی أصبح مستجیرا بوجهک الباقی الذی لا یفنی. و به سند معتبر از حضرت امام محمد باقر صلوات الله علیه منقول است که: شیبه هُذلی به خدمت حضرت رسول صلی الله علیه و آله آمد و گفت: یا رسول الله من پیر شده ام و قوتم ضعیف شده است از اعمالی که عادت کرده بودم به آنها از نماز و روزه و حج و جهاد. پس مرا کلامی تعلیم فرما که حق تعالی

مرا به آن نفع دهد، و سبک کنبر من یا رسول الله.

حضرت فرمود که: اعاده کن این سخن را. تا آن که سه مرتبه این کلام را ادا نمود. حضرت فرمود که: بر دور تو هیچ درختی و کلوخی نماند مکر آن که کریست به سبب ترحم بر تو. پس چون نماز صبح بکنی ده مرتبه بگو: سبحان الله العظیم و بحمده و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. به درستی که حق تعالی تو را عافیت می دهد به سبب این ذکر از کوری و دیوانگی و خوره و فقر ضعف پیری. گفت: یا رسول الله! این برای دنیاست. از برای آخرت چه چیز باید خواند؟ فرمود که: بعد از هر نماز بگو: اللهم اهدنی من عندک، و أفض علی من فضلک، و انشر علی من رحمتک، و أنزل علی من برکاتک. بعد از آن فرمود که: اگر این دعا را عمدا ترک نکند تا از دنیا برود، در قیامت هشت در بهشت را برای او بگشایند که از هر دری که خواهد داخل شود. و به سند معتبر از حضرت امام جعفر صادق صلوات الله علیه منقول است که: هر که هر روز بیست و پنج نوبت بگوید: اللهم اغفر للمؤمنین و المؤمنات و المسلمین و المسلمات، حق تعالی به عدد هر مؤمنی که گذشته است و خواهد آمد تا روز قیامت، حسنه در نامه عمل او بنویسد، و گناه از او محو کند، و درجه از برای او بلند گرداند. و به سند معتبر از هِلقام منقول است که به خدمت حضرت موسی بن جعفر صلوات الله علیه عرض نمود که: دعایی تعلیم من نما که جامع مطالب دنیا و آخرت باشد. حضرت فرمود که: بعد از نماز صبح تا طلوع آفتاب بگو: سبحانالله العظیم و بحمده. أستغفر الله و أسئله من فضله. هلقام گفت که: من بدحالتر و پریشانتر از جمیع اهل بیت خود بودم، و به برکت این دعا امروز حالم از همه بهتر است. و شیخ طوسی علیه الرحمه و الرضوان در تعقیب نماز صبح فرموده که: صد نوبت بگوید: أستغفر الله و أتوب الیه. و صد نوبت بگوید: أسئل الله العافیه. و صد نوبت بگوید: أستجیر بالله من النار و أسئله الجنه. و صد نوبت بگوید: أسئل الله الحور العین. و صد نوبت سوره قل هو الله أحد بخواند. و صد نوبت بگوید: صلی الله علی محمد و ءال محمد. و صد نوبت بگوید: سبحان الله و الحمدلله و لا اله الا الله و الله أکبر، و لا حول و لا قوه الا بالله العلی العظیم. و ده نوبت آیه الکرسی، و ده نوبت سوره انا أنزلناه بخواند. و ده نوبت این دعا بخواند: اللهم اقذف فی قلوب العباد محبتی، و ضمن السموات و الأرض رزقی، و ألق الرعب فی قلوب أعدائک منی، و انشر رحمتک لی، و أتمم نعمتک علی، و اجعلها موصوله بکرامتک ایای، و أوزعنی شکرک، و أوجب لی المزید من لدنک، و لا تنسنی ذکرک، و لا تجعلنی من الغافلین.

برگرفته از کتاب عین الحیات علامه مجلسی ره