در احادیث معتبره از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم منقول است: نیکو یاوری است پرهیزکاری از معاصی خدا توانگری.
از امام جعفر صادق علیه السلام منقول است: خیری نیست در کسی که نخواهد مالی از حلال جمع کند که به آن مال روی خود را از سؤال حفظ کند و قرض خود را ادا کند و با خویشان خود احسان کند.
در حدیث دیگر فرمود: استعانت بجویید به دنیا بر آخرت و بار مردم مشوید.
از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم منقول است: ملعون است کسی که بار عیال خود را بر مردم بیندازد.
در حدیث حسن منقول است: شخصی از حضرت صادق علیه السلام پرسید که ما طلب دنیا می‌کنیم و دوست می داریم که مال دنیا به ما رو کند. فرمود: برای چه می خواهی آن را؟ گفت برای خرج خود و عیال خود بکنم و صله رحم بکنم و تصدق و حج و عمره بکنم. فرمود: مال را برای این ها کسب کردن طلب دنیا نیست، طلب آخرت است.
در حدیث دیگر فرمود: توانگری که تو را از ظلم منع نماید بهتر است از پریشانی که تو را بر گناه بدارد.
در حدیث معتبر منقول است: شخصی از علمای اهل سنّت به امام محمّد باقرعلیه السلام رسید در روز بسیار گرمی، دید که آن حضرت بر دو غلام تکیه کرده و به راه می روند. گقت: شما مرد پیری هستید از بزرگان قریش، مناسب نیست که در این وقت از برای طلب دنیا بیرون آیید، اگر مرگ در این حال شما را برسد چه خواهید کرد؟ حضرت فرمود: اگر مرگ در این حال برسد، در وقتی رسیده خواهد بود که مشغول طاعت خداوند عالمیانم، و کاری می کنم که خود را و عیال خود را باز دارم از سؤال کردن از تو و از دیگران، من از آن می ترسم که مرگ برسد و برمعصیت خدا باشم. گفت: راست گفتی، می خواستم تو را پند بگویم، تو مرا پند گفتی.
در حدیث معتبر از امیر المؤمنین علیه السلام منقول است: حق تعالی خطاب نمود به حضرت داوودعلیه السلام که نیکو بنده بودی تو، اگر از بیت المال نمی خوردی و به دست خود کسب می کردی. چون این خطاب رسید، حضرت داوودعلیه السلام چهل روز گریست. پس حق تعالی به آهن وحی فرستاد: نرم شو برای بنده من داوود. پس در دست آن حضرت نرم شد مانند موم، پس هر روز یک زره به دست خود می ساخت و به هزار درهم می فروخت، تا آن که سیصد و شصت زره ساخت و از بیت المال مستغنی شد.
در حدیث دیگر منقول است: حضرت صادق علیه السلام احوال عمر بن مسلم را پرسید، گفتند که: ترک تجارت کرده است. حضرت سه مرتبه فرمود: عمل شیطان است، مگر نمی دانی که رسول خداصلی الله علیه وآله وسلم تجارت می کرد؟ و حق تعالی مدح می فرماید جماعتی را که مردان چندند که غافل نمی گرداند ایشان را تجارت و نه فروختن از یاد خدا، ایشان جماعتی بودند که تجارت می کردند و چون نماز می شد مشغول نماز می شدند، و این بهتر است از کسی که تجارت نکند، در وقت خود نماز را بکند.
در حدیث موثّق منقول است: به آن حضرت عرض کردند: شخصی هست می گوید که در خانه می نشینم و نماز می کنم و روزه می دارم و عبادت پروردگار خود می کنم، و روزی من البته از برای من می آید. حضرت فرمود: این مرد یکی از سه کس است که دعای ایشان مستجاب نیست.
در حدیث دیگر منقول است: شخصی به آن حضرت عرض کرد: می خواهم دعا کنید که خدا مرا روزی بدهد با راحت. فرمود: طلب روزی بکن چنانچه خدا تو را امر کرده است، من دعا نمی کنم برای تو.
در حدیث دیگر منقول است: آن حضرت احوال شخصی را پرسیدند، شخصی گفت: او پریشان شده است. حضرت پرسیدند: به چه کار مشغول است؟ گفت: در خانه نشسته است و عبادت الهی می کند. فرمود: معاش به چه نحو می گذرد؟ گفت: بعضی از برادران مؤمن به احوال او می رسند. حضرت فرمود:آن کسی که روزی او را می دهد، عبادتش بهتر است از عبادت او.
در حدیث معتبر از امام محمّد باقرعلیه السلام منقول است: کسی که طلب دنیاکند برای آن که از مردم سؤال نکند و روزیِ عیال خود را فراخ گرداند و با همسایگان خود احسان کند، در روز قیامت روی او مانند ماه شب چهارده باشد.
از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم منقول است: عبادت هفتاد جزء است، بهترین آن ها طلب حلال است.
در حدیث دیگر فرمود: هرکه شب بخوابد وامانده از طلب حلال، چون شب به سر آید، آمرزیده شده باشد.
در احادیث معتبر منقول است: چون درِ دکان خود را گشودی و متاع خود را پهن کردی، آنچه برتو بود کردی، دیگر بر خدا توکل کن.
در احادیت معتبر از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم منقول است: در حَجه الوداع فرمود:به درستی که جبرئیل در دل من دمید که هیچ صاحب جانی نمی میرد، مگر آن که روزی مقرر خود را تمام می خورد. پس از خدا بترسید و مبالغه در طلب روزی مکنید، و دیر رسیدن روزی، بر آن ندارد شما را، که طلب چیزی از روزی را به معصیت خدا بکنید، زیرا که حق تعالی روزی را در میان خلق خود حلال قسمت کرده است و حرام قسمت نکرده است، پس کسی که از معصیت خدا به پرهیزد و صبر کند، روزی او از حلال می رسد. و هرکه پرده دری کند و تعجیل نماید و از حرام بگیرد، از روزی حلال او همان مقدار کم می شود و در قیامت حساب او خواهند کرد بر آن روزی حرام.
از حضرت صادق علیه السلام منقول است: اگر بنده در سوراخی باشد خدا روزی او را می رساند، پس پر مبالغه در طلب روزی مکنید.
در احادیث معتبره از آن حضرت منقول است: خدا روزیِ مؤمنان را از جایی چند مقرر فرموده است که گمان نداشته باشد، برای آن که چون نمی دانند که روزی ایشان از کجا می آید دعا بسیار می کنند. و در احادیث دیگر از حضرت صادق علیه السلام منقول است: تجارت کردن عقل را زیاد می کند و ترک تجارت کردن عقل را کم می کند.
امام موسی علیه السلام به تاجری فرمود: بامداد برو به سوی چیزی که موجب عزت تو است، یعنی بازار.
در احادیث دیگر منقول است: بامداد به طلب روزی بروید.
و تحقیق این مطلب با احادیث دیگر در کتاب "عینالحیوه" مذکور است.
برگرفته از کتاب حلیه المتقین علامه مجلسی ره
