از حضرت صادق علیه السلام منقول است: مسلمان را بر برادرش حق لازم هست که چون او را ملاقات کند، بر او سلام کند و چون بیمار شود او را عیادت کند و در غایبانه خیرخواه او باشد و چون عطسه کند او را دعا کند و باید آن که عطسه می کند بگوید: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ رَبِّ العالَمینَ لا شَریکَ لَهُ»؛ و دیگران به او بگویند: رَحِمَکَ اللَّهُ؛ و او در چواب بگوید: «یَهْدیکُمُ اللَّهُ وَیُصْلِحُ بالَکُمْ».
از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم منقول است: چون کسی عطسه کند او را دعا کنید اگر چه دریا در میان فاصله باشد.
در حدیث صحیح از امام رضاعلیه السلام منقول است: دهن دره از شیطان است و عطسه از چانب خداوند عالمیان است.
در حدیث دیگر منقول است: حق تعالی را نعمت های بسیار بر بنده هست در هنگام صحت بدن و سلامتی اعضا و جوارح، و بنده فراموش می کند که خدا را بر آن نعمت ها شکر کند، پس به این سبب خدا امر می فرماید بادی را که در بدنش جولان می کند و از بینی اش بیرون می آید، پس از این جهت مقرر کرده اند که در این حال خدا را حمد کند که این حمد تلافی شکر آن نعمت ها باشد که فراموش کرده است.
امام محمّد باقرعلیه السلام فرمود: نیکو چیزی است عطسه، نفع می رساند به بدن و خدا را به یاد می آورد.
در حدیث حسن از آن حضرت منقول است: چون کسی عطسه کند بگوید: «اَلْحَمْدُ لِلَّه رَبِّ الْعالَمِینَ وَصَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَیْتِهِ».
در حدیث حسن دیگر فرمود: چون کسی عطسه کند بگوید: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ لا شَریکَ لَهُ»؛ و دیگران به او بگویند: یَرْحَمُکَ اللَّهُ؛ و او در جواب بگوید: یَغْفِرُ اللَّهُ لَکَ وَلَنا.
از حضرت صادق علیه السلام منقول است که طفل نابالغی نزد حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم عطسه کرد و گفت: اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ حضرت به او فرمود:بارَکَ اللَّهُ فِیکَ.
در حدیث دیگر منفول است: حضرت صادق علیه السلام عطسه کردند، پس فرمودند: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ رَبِّ الْعالَمِینَ»؛ پس انگشت رابر بینی گذاشتند و گفتند: «رَغَمَ اَنْفِی للَّهِ ِ رَغْماً داخِراً».
از امیر المؤمنین علیه السلام منقول است: هرکه بعد از عطسه بگوید: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ رَبِّ العالَمینَ عَلی کُلِّ حالٍ»؛ درد گوش و درد دندان نیابد.
و از حضرت صادق علیه السلام منقول است: هرکه عطسه کسی را بشنود حمد الهی کند و صلوات بر محمّد و اهل بیتش بفرستد، درد چشم و درد دندان به او نرسد.
و فرمود: این را بگو اگر چه دریا در میان تو و او فاصله باشد.
در حدیث دیگر فرمود:برای رفع درد دندان و دردگوش که چون کسی عطسه کند حمد خدا بکند.
در حدیث دیگر منقول است: ترسایی عطسه کرد، آن حضرت به او گفتند: یَرْحَمُکَ اللَّهُ.
در حدیث دیگر از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم منقول است: چون مسلمانی عطسه کند و ساکت بماند از برای علتی، ملائکه از جانب او می گویند: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ رَبِّ الْعالَمینَ»؛ و اگر او بگوید: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ رَبِّ العالَمینَ»؛ ملائکه می گویند: «یَغْفِرُ اللَّهُ لَکَ».
و فرمود: عطسه کردن بیمار علامت عافیت او است و راحت بدن است.
از حضرت صادق علیه السلام منقول است: عطسه نفع می بخشد به بدن مادامی که زیاده از سه مرتبه نشود و چون زیاده از سه شود، درد و بیماری است.
در حدیث دیگر فرمود: هرکه عطسه کند و دست را بر روی بینی گذارد و بگوید: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ رَبِّ الْعالَمینَ کَثِیراً کَما هُوَ اَهْلُهُ وَصَلَّی اللَّه عَلی مُحَمَّدٍ النَّبِیِّ وَآلِهِ وَسَلَّمَ»؛ از سوراخ بینی او مرغی بیرون آید از ملخ کوچک تر و از مکس بزرگ تر تا برود به زیر عرش، استغفار کند برای او تا روز قیامت.
در حدیث دیگرفرمود: کسی که عطسه کند، تا هفت روز از مردن ایمن است.
از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم در چند روایت منقول است: عطسه تصدیق می کند سخنی را که بین او واقع شود و علامت راستی آن سخن است.
از امام محمّد باقرعلیه السلام منقول است: عطسه را تا سه مرتبه دعا بگو و چون زیاده از سه شود او را واگذار.
در روایت دیگر منقول است: چون کسی عطسه کند سزاوار آن است که انگشت شهادت بر روی بینی گذارد و بگوید: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ رَبِّ الْعالَمینَ وَصَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطّاهِرینَ رَغَمَ اَنْفِی للَّهِ ِ رَغْماً داخِراً صاغِراً غَیْرَ مُسْتَنْکِفٍ وَلا مُسْتَحْسِرٍ»؛ و هرگاه دیگری عطسه کند، تا سه مرتبه بگوید: یَرْحَمُکَ اللَّهُ، و چون زیاده شود بگوید: «شَفاکَ اللَّهُ» و چون مرد مؤمن عطسه کند بگوید: «یَرْحَمُکَ اللَّهُ»، و اگر زن باشد بگوید: عافاکِ اللَّهُ و اگر طفل باشد بگوید: «زَرَعَکَ اللَّهُ»، و اگر بیمار باشد بگوید: «شَفاکَ اللَّهُ»، و اگر کافر ذمی باشد بگوید: «هَداکَ اللَّهُ»، و اگر پیغمبر یا امام باشد بگوید: «صَلَّی اللَّهُ عَلَیْکَ»، و در جواب بگویند: «یَغْفِرُ اللَّهُ لَنا وَلَکُمْ».
از حضرت صادق علیه السلام منقول است: بسیار عطسه کردن ایمن می گرداند پنج درد را، اوّل: خوره. دویّم: لقوه. سیم: نزول آب در چشم. چهارم: صلابت و خشونت پرهای بینی. پنجم: بیرون آمدن مو در چشم. و اگر خواهی که کم شود عطسه، روغن مرزنگوش در بینی بچکان به قدر یک دانک. راوی گفت: که پنج روز چکاندم، برطرف شد.
از امام محمّد باقرعلیه السلام منقول است: هرکه در بیت الخلا عطسه کند، حمد الهی را در خاطر خود بکذراند و محتمل است که مراد آهسته گفتن باشد.
از امیر المؤمنین علیه السلام منقول است: چون کسی عطسه کند به او بگو: «یَرْحَمُکُمُ اللَّهُ»، و او در جواب بگوید: «یَغْفِرُ اللَّهُ لَکُمْ و یَرْحَمُکُمْ».
از امام رضاعلیه السلام منقول است: صلوات بر حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم واجب است نزد عطسه کردن و نزد کشتن حیوانات.
در حدیث معتبر از حضرت رسول صلی الله علیه وآله وسلم منقول است: کسی که آروغ زند، به جانب آسمان بلند نکند. و فرمود: آروغ نعمت خدا است، بعد از آن حمد الهی بکنید.
از امیر المؤمنین علیه السلام منقول است: مؤمن آب دهان را به جانب قبله نیندازد و اگر از روی فراموشی بیندازد استغفار بکند.
در حدیث حسن از حضرت صادق علیه السلام منقول است: هرگاه کسی در نماز عطسه کند، «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ» بگوید.
در حدیث دیگر فرمود: اگر بشنوی که کسی عطسه کند و تو در نماز باشی بگو: «اَلْحَمْدُ للَّهِ ِ وَصَلَّی اللَّهُ عَلی مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ»، اگر چه در میان شخص که عطسه کرده است دریا باشد.
برگرفته از کتاب حلیه المتقین علامه مجلسی ره